Κωδικός:Κ/14η ΕΒΑ/83/67
Θέση:Παρεκκλήσιο Μονής Δαμανδρίου
Κατηγορία:Έργο Ζωγραφικό
Είδος:Σταυρός
Υποδιαίρεση:Σταυρός Εικονοστασίου
Χρονολόγηση:18ος αιώνας
Κατάσταση Διατήρησης:Ακέραιο
Υλικό:Ξύλο Αδιάγνωστο
Περιγραφή:Σταυρός Τέμπλου. 18ος αιώνας. Διαστάσεις: Ύψος 131 εκ., πλάτος 117 εκ. Ο Σταυρός έχει πεπλατυσμένα και τρίλοβα τα άκρα των κεραιών του. Η κάτω κεραία του είναι πλατύτερη από τις άλλες, παρουσιάζει μεγάλες φθορές και δεν υπάρχει σήμερα η βάση της. Το περίγραμμα του σταυρού το περιτρέχει ανάγλυφη διακοσμητική κοκκιδωτή ταινία. Στο χρυσό βάθος του σταυρού παριστάνεται με σκούρο καφέ χρώμα, στην απόχρωση του ξύλου με νερά, δεύτερος σταυρός με το Χριστό εσταυρωμένο. Η επάνω κεραία του γραπτού σταυρού απολήγει σε καφετιά παραλληλόγραμμη πινακίδα με τα γράμματα Ι.Ν.Β.Ι. Ο Χριστός λυγίζει ελαφρά τα γόνατα και κλείνει το κεφάλι προς τα δεξιά του. Φορά γκριζοπράσινο περίζωμα, που δένει μπροστά με κόμπο και στολίζεται κατά τόπους με διπλές μαύρες κυματιστές γραμμές. Το κεφάλι του στέφεται με αγκαθωτό στεφάνι και περιβάλλεται από χρυσό σταυροφόρο με τα γράμματα Ο ΩΝ φωτοστέφανο, που γράφεται στην περιφέρειά του με κόκκινο χρώμα. Στα τρίλοβα άκρα των κεραιών υπάρχουν τα σύμβολα των Ευαγγελιστών με τα μονογράμματά τους. Επάνω από την πινακίδα με τα γράμματα Ι.Ν.Β.Ι. εικονίζεται μέσα σε καφετιά φωλιά λευκός πελεκάνος με τους τέσσερις, λευκούς επίσης, νεοσσούς του. Έχει πληγωμένη την πλευρά του και βυθίζει το ράμφος του στην πληγή. Στην πληγή βυθίζουν τα ράμφη τους και οι νεοσσοί, που ραντίζονται με τα αίματα που τρέχουν από αυτή. Η παράσταση του πληγωμένου πελεκάνου υπαινίσσεται τη σταύρωση του Χριστού και τη λυτρωτική και ζωοποιό σημασία του αίματος και της θυσίας του. Είναι εμπνευσμένη από το σχετικό τροπάριο των εγκωμίων της ακολουθίας της Μεγάλης Παρασκευής "Ώσπερ Πελεκάν, τετρωμένος την πλευράν του, Λόγε, σούς θανόντας παίδας εζώωσας, επιστάξας ζωτικούς αυτοίς κρουνούς". Τα εικονογραφικά και τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά επιτρέπουν να θεωρήσουμε το έργο αυτό του 18ου αιώνα. Προέλευση: Παρεκκλήσιο Μονής Δαμανδρίου.