Κωδικός:Κ/ΛΑ ΕΠΚΑ/72/1
Θέση:Αρχαιολογικό Μουσείο Αβδήρων
Κατηγορία:Έργο Πλαστικής
Είδος:Σαρκοφάγος
Υποδιαίρεση:Σαρκοφάγος Κλαζομενιακού Τύπου
Χρονολόγηση:480 π.Χ. - 470 π.Χ.
Κατάσταση Διατήρησης:Συγκολλημένο
Υλικό:Πηλός
Περιγραφή:Πρόκειται για τραπεζιόσχημη, μελανόμορφη σαρκοφάγο με μεγάλη επιφάνεια κεφαλής (προσκεφάλαιο),πλατύτερα χείλη προς την πλευρά αυτή και τοιχώματα λοξά που κλίνουν προς τα μέσα ως στενότερη βάση. Φέρει προεξέχον χείλος ενώ η εξωτερική πλευρά των ποδών είναι επίπεδη. Τα εικονογραφικά και σχηματοποιημένα φυτικά μοτίβα της μελανόμορφης σαρκοφάγου εντάσσονται σε οριζόντιες ταινίες ή μετόπες. Η μεγάλη επιφάνεια της κεφαλής χωρίζεται σε τρεις ζώνες όπου απεικονίζονται: στην πρώτη, πολύ αποσπασματικά, σωζόμενη παράσταση μάχης πυγμαίων και γεράνων. Στη δεύτερη, σκηνή από το μύθο του Τρωΐλου, όπου λείπουν μεγάλα τμήματα κυρίως στα άκρα της παράστασης. Από τα αριστερά προς τα δεξιά, εικονίζονται ένθρονος ο βασιλιάς της Τροίας Πρίαμος και μπροστά του ο Τρωΐλος που οδηγεί τα δύο του άλογα στην κρήνη για να τα ποτίσει. Δίπλα ακριβώς εικονίζονται πέντε μορφές να βαδίζουν ή να στέκουν στραμμένες προς τα δεξιά. Πρόκειται για δύο άνδρες και τρεις γυναίκες που κατευθύνονται προς μία κρήνη, κρατώντας αμφορείς και υδρίες. Η τελευταία προς τα δεξιά γυναίκα είναι γονατισμένη μπροστά στον κρουνό της κρήνης και γεμίζει μία υδρία με νερό. Στο δεξιό άκρο της παράστασης σώζονται ελάχιστα ίχνη από τη μορφή του ενεδρεύοντος Αχιλλέα. Στην τρίτη ζώνη, εικονίζονται διάφορα ζώα, άγρια και ήμερα κατά ζεύγη και αντωπά (διακρίνονται κριάρι, ταύρος, λιοντάρια, πάνθηρας). Στις ταινίες των πάνω εσωτερικών γωνιών που προεξέχουν στο εσωτερικό της σαρκοφάγου, εικονίζεται το ίδιο θέμα, αλλά σώζεται καλύτερα στην αριστερή ταινία. Πρόκειται για την πάλη μιας ανδρικής μορφής με ένα θηρίο-ερπετό. Ακολουθούν μικρές ταινίες που διακοσμούνται με συνεχόμενες έλικες και ανθέμια. Πιο κάτω σε δύο μετόπες απεικονίζεται το ίδιο θέμα: άρμα με δύο άλογα σε καλπασμό, ηνίοχος και σκύλος. Όλες οι εικονογραφημένες ζώνες ορίζονται από λεπτές ταινίες με διακόσμηση ανοιχτού μαιάνδρου και σε μία περίπτωση, ιωνικού κυματίου. Τα χείλη της σαρκοφάγου διακοσμούνται με σύνθετο πλοχμό, ανοιχτό πάνω και κλειστό κάτω που περικλείεται απ' όλες τις πλευρές με ταινίες ανοικτού μαιάνδρου. Σε όλες τις εξωτερικές γωνίες, υπάρχουν επίσης μικρά ανθέμια. Ακολουθούν τρεις διακοσμητικές ταινίες με μαίανδρο, ανοικτό πλοχμό και πάλι μαίανδρο. Στην εξωτερική πλευρά του χείλους υπάρχει ιωνικό κυμάτιο, ενώ στην εσωτερική, ταινία με ζεύγη ψευτομαιάνδρων, εναλλάξ με άστρα σε πλαίσιο. Στις κάτω μετόπες υπάρχει άνθος λωτού στην κορυφή συμπλέγματος δύο μεγάλων ελίκων και μεταξύ των ελίκων ανεστραμμένα ημιανθέμια. Ακολουθούν τρεις οριζόντιες ταινίες με ανοικτό μαίανδρο. Στις δύο ταινίες των κάτω εσωτερικών γωνιών υπάρχει ιωνικό κυμάτιο. Τέλος, από την επιφάνεια των ποδών λείπει το μεγαλύτερο μέρος. Υλικό κατασκ.: Χονδρόκοκκος πηλός, όλες οι εσωτερικές και εξωτερικές επιφάνειες της σαρκοφάγου έχουν καλυφθεί με στρώμα καθαρού πηλού. Στις διακοσμημένες επιφάνειες υπάρχει ένα λευκωπό ή κιτρινωπό υπόστρωμα ενώ στις λεπτομέρειες των μορφών και των ζώων χρησιμοποιήθηκαν επίθετα χρώματα όπως το λευκό και το πορφυρό. Κατάστ.Διατηρ.: Συγκολλημένη ολόκληρη από πολλά κομμάτια και συμπληρωμένη. Λείπουν αρκετά κομμάτια από το σώμα και αρκετά από τις επιφάνειες της κεφαλής, των ποδών και του χείλους των δύο μακρών πλευρών. Διαστάσεις: εξ.μήκος: 2,17μ./2,22μ. εξ.πλάτος: 1,205μ./0,735μ., εσωτ.μήκος: 2,10μ., εσωτ.πλ.:0,49μ./0,37μ.,πλ.επιφ.κεφαλής: 0,46μ., πλ.επιφ.ποδών: 0,17μ., πλ.χείλους πάνω:0,24μ., πλ.χείλους κάτω: 0,15μ., πάχος χείλους: 0,15/0,075μ.,πάχος τοιχωμάτων: 0,045μ., βάθος εξωτερικά:0,59μ./0,435μ., βάθος εσωτ: 0,51μ./0,42μ. Δημοσίευση: Τριαντάφυλλος Δ., "Σαρκοφάγος Κλαζομενιακού Τύπου από τα Άβδηρα της Θράκης", Αρχαία Θράκη, Πρακτικά 2ου Διεθνούς Συμποσίου Θρακικών Σπουδών, Τόμος ΙΙ, Κομοτηνή: Μορφωτικός Όμιλος Κομοτηνής, 1997, σελ. 741-774.