Κωδικός:Κ/14η ΕΒΑ/83/16
Θέση:14η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
Κατηγορία:Έργο Ζωγραφικό
Είδος:Εικόνα
Υποδιαίρεση:Εικόνα Φορητή
Χρονολόγηση:16ος αιώνας
Κατάσταση Διατήρησης:Ακέραιο
Υλικό:Ξύλο Αδιάγνωστο
Περιγραφή:Φορητή εικόνα. Παναγία η Οδηγήτρια. 16ος αιώνας. Διαστάσεις: Ύψος 100 εκ., πλάτος 68 εκ., πάχος 4,5 εκ. Μέσα σε χρυσό κάμπο εικονίζεται η Παναγία στον τύπο της Οδηγήτριας. Έχει παρασταθεί από τη μέση και πάνω σε αδιόρατη στροφή στα δεξιά. Φορεί μπλε χιτώνα που διακρίνεται μόνο στο μανίκι της και βυσσινί μαφόριο, στολισμένο με χρυσό σιρίτι στο άνοιγμα του προσώπου και με τρεις ακτινωτούς σταυρούς στους ώμους και στητή κεφαλή. Με το αριστερό της χέρι κρατά το Χριστό στη μητρική αγκαλιά της, ενώ το δεξιό το έχει ανυψωμένο στο στήθος σε στάση δέησης. Το πρόσωπο της Παναγίας έχει τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά, αμυγδαλωτά μάτια, μακριά μύτη, σφιχτό κλειστό στόμα και έκφραση μελαγχολική. Ο Χριστός νέος, αγένειος, με μαύρα κοντά μαλλιά, βλέμμα σκεπτικό που πέφτει προς τα κάτω, κάθεται στην αγκαλιά της Παναγίας με γυρισμένο το σώμα του σ' αυτήν. Με το δεξί χέρι τεντωμένο ως τον ώμο της Παναγίας ευλογεί και με το αριστερό κρατά σφιχτά κλειστό ειλητάριο. Φορά μπλε, όπως το φόρεμα της Παναγίας, χιτώνα με λεπτές χρυσές γραμμές στις πτυχώσεις, και ανοιχτό κόκκινο ιμάτιο με πολλές χρυσοκοντυλιές στον ώμο και στα γόνατα. Τα περιγράμματα τους δίνονται με μαύρες πλατιές γραμμές. Και οι δύο μορφές φέρουν φωτοστέφανα που ορίζονται στο χρυσό κάμπο από διπλή στικτή περιφέρεια, ενώ στολίζονται με εμπίεστους ρόδακες και άλλα ανθικά κοσμήματα. Του Χριστού είναι σταυροφόρο και φέρει τα γράμματα Ο ΩΝ στις κεραίες του σταυρού του. Πάνω από το φωτοστέφανο του Χριστού δύο μικροί κόκκινοι δίσκοι φέρουν τα μονογράμματά του IC. XC. Ίδιοι πιο μεγάλοι δίσκοι υπάρχουν και πάνω από το φωτοστέφανο της Παναγίας με τα μονογράμματά της ΜΡ. ΘΥ. Λίγο πιο πάνω από το δεξί της ώμο κόκκινη μεγαλογράμματη επιγραφή δηλώνει " Η ΟΔΗΓΗΤΡΙΑ ". Στις επάνω γωνίες της εικόνας δύο άγγελοι από τη μέση και πάνω με κόκκινες στολές, ανοιχτές φτερούγες και ολόχρυσα φωτοστέφανα έχουν καλυμμένα τα χέρια τους και σεβίζουν στα θεία πρόσωπα. Στο κάτω μέρος της εικόνας κάτω από τα πόδια του Χριστού λευκή μεγαλογράμματη επιγραφή δηλώνει τον αφιερωτή της εικόνας "ΔΕΗΣΙΣ ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗ (:) ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ". Η παράσταση της Παναγίας Οδηγήτριας συμβολίζει τη θεία ενσάρκωση και το Πάθος του Κυρίου. Η έντονα εκφρασμένη θλίψη στα πρόσωπα των δύο μορφών διαπερνά τον προσκυνητή και υποδηλώνει τα ιερά αυτά νοήματα και τους θείους συμβολισμούς. Στοιχεία της έντονης θλίψης βρίσκουμε ακόμα και στα πρόσωπα των δύο αγγέλων που εικονίζονται στο πάνω μέρος της εικόνας σε προτομή. τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά, το πλάσιμο των προσώπων, και πτυχές στις στολές, οδηγούν στον 16ο αιώνα. Προέλευση: Δωρεά ιερού ναού Αγ. Αποστόλων Μυτιλήνης.