Κωδικός:Κ/ΜΒΠ/54/131
Θέση:Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού
Κατηγορία:Έργο Ζωγραφικό
Είδος:Εικόνα
Χρονολόγηση:1761
Κατάσταση Διατήρησης:Ακέραιο
Υλικό:Χαλκός, Χαρτί
Περιγραφή:Βυζαντινό χαρακτικό. Η Μονή Προδρόμου Σερρών. Χαλκογραφία. 1761. Βιέννη. Χαράκτης άγνωστος. Συλλογή Ν. Παπαστράτου. Επιγραφή κάτω από την παράσταση, ΑΥΤΗ ΗΙΕΡΑ ΚΑΙ ΣΕΒΑΣΜΙΑ ΜΟΝΗ ΕΥΡΙΣΚΕΤΑΙ ΠΛΗΣΙΟΝ ΤΗΣ ΣΕΡΡΑΣ ΕΝ ΤΩΙ ΜΕΝΕΙΚΕΩΙ ΟΡΕΙ ΤΙΜΟΜΕΝΗ ΕΠ' ΟΝΟΜΑΤΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΕΝΔΟΞΟΥ ΠΡΟΦΗΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΕΧΑΛΚΟΧΑΡΑΧΘΗ ΔΕ / ΕΝ ΤΗΙ ΒΙΕΝΝΗΙ, ΔΑΠΑΝΗ ΜΕΝ ΤΟΥ ΤΙΜΙΩΤΑΤΟΥ ΚΑΙ ΕΥΓΕΝΕΣΤΑΤΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΣ ΚΥΡΙΟΥ ΧΑΤΖΗ ΠΕΤΚΟΥ ΑΠΟ ΣΕΡΡΩΝ ΣΠΟΥΔΗ ΔΕ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΩΝ ΤΙΜΙΩΤΑΤΩΝ ΑΤΕ Κ(ΥΡΙΟ)Υ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΩ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΜΕΛΕΝΙΚΙΩΤΟΥ / ΚΑΙ Κ(ΥΡΙΟ)Υ ΣΠΑΝΩΝΗ ΥΙΟΥ ΤΟΥ ΕΙΡΗΜΕΝΟΥ Χ: ΠΕΤΚΟΥ ΚΑΙ ΑΦΙΕΡΩΘΗ ΕΝ ΑΥΤΗΙ ΤΗΙ ΑΓΙΑΙ ΜΟΝΗΙ ΧΑΡΙΝ ΤΩΝ ΕΝ ΑΥΤΗΙ ΤΗΙ ΙΕΡΑΙ ΜΟΝΗΙ ΕΥΛΑΒΕΙΑΝ ΠΡΟΣΦΕΡΑΝΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ ΕΝ ΕΤΕΙ αψξα'. Η χαλκογραφία χωρίζεται σε δύο επάλληλες ζώνες. Στην επάνω εικονίζονται στο κέντρο πέντε ολόσωμες μορφές: ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, αριστερά του ο βασιλιάς της Σερβίας Στέφανος Δουσάν με το γιό του Μιχαήλ, δεξιά ο κτήτορας της μονής Ιωάννης, που κρατά ομοίωμα καθολικού και η σύζυγός του Δουσάν βασίλισσα Ελένη. Επάνω στις γωνίες δύο σεραφείμ και στο κέντρο σε δόξα ο Χριστός στηθαίος που ευλογεί. Από πάνω σε στενόμακρο εικονίδιο παριστάνεται η ΑΝΑΛΗΨΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ και στα πλάγια σε τετράγωνα πλαίσια, οκτώ σκηνές από το βίο του Προδρόμου με τις ακόλουθες επιγραφές: αριστερά, Ο ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ Γ(ΑΒΡΙΗΛ) ΜΗΝΥΕΙ ΤΟΝ ΖΑΧΑΡΙΑΝ ΤΗΝ ΣΥΛΛΗΨΙΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΕΝ ΤΩΙ ΝΑΩΙ+, Η ΓΕΝΝΗΣΙΣ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΚΑΙ ΒΑΠΤΙΣΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ+, Η ΦΥΓΗ ΤΗΣ ΕΛΙΣΑΒΕΤ ΜΕΤΑ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΡΗΜΟΝ+, Η ΑΠΟΤΟΜΗ ΤΗΣ ΤΗΜΙΑΣ ΚΕΦΑΛΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ+. Δεξιά, Ο ΑΣΠΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΛΙΣΑΒΕΤ+, ΟΤΑΝ ΕΙΠΕΝ Ο ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΕΣΤΑΙ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΑΥΤΟΥ+, ΟΤΑΝ ΕΔΙΔΑΣΚΕΝ Ο ΙΩΑΝΝΗΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΡΗΜΟΝ+, Η ΕΥΡΕΣΙΣ ΤΗΣ ΤΙΜΙΑΣ ΚΕΦΑΛΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ+. Στην κάτω ζώνη της χαλκογραφίας παριστάνεται στους πρόποδες του Μενοικείου όρους το φρουριακό συγκρότημα της μονής Προδρόμου Σερρών. Τα ψηλά τείχη που καταλήγουν δεξιά και πίσω αριστερά σε εξώστες, περιβάλλουν την εσωτερική πλακόστρωτη αυλή, όπου δεσπόζει το καθολικό. Τα διάφορα κτίσματα της μονής σημειώνονται με μικρές επιγραφές: ΤΟ ΑΡΧΟΝΤΑΡΙΚΙΟΝ, ΤΟ ΔΕΣΠΟΤΙΚΟΝ, Ο ΛΙΝΟΣ, Η ΒΡΥΣΗ, ΤΟ ΜΑΓΗΡΕΙΟΝ, Η ΤΡΑΠΕΖΑ, ΒΡΥΣΗ, ΑΓΙΑΣΜΑ, ΤΟ ΩΡΟΛΟΓΙΟΝ, ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΝ, Ο ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ, ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΝ, ΣΚΕΥΟΦΥΛΑΚΙΟΝ, Ο ΠΥΡΓΟΣ, ΚΑΜΠΑΝΑΡΕΙΟΝ, Η ΦΙΑΛΗ, Ο ΚΗΠΟΣ, Ο ΜΗΛΟΣ, ΤΟ ΠΑΡΑΠΟΡΤΙ. Επιγραφές συνοδεύουν τις τοποθεσίες, τα παρεκκλήσια και τα οικοδομήματα που βρίσκονται έξω από τον περίβολο της μονής: πίσω από το μοναστήρι, ΜΕΝΟΙΚΕΟΝ ΟΡΟΣ, αριστερά, Η ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ, Ο ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ, Η ΣΚΗΤΗ ΤΟΥ ΚΤΙΤΟΡΟΣ, Η ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ, ΓΕΦΥΡΙ, ΒΡΥΣΙΣ, ΔΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΤΗΣ ΔΡΥΣΤΑΣ, Η ΠΑΝΑΓΙΑ, Ο ΔΡΟΜΟΣ ΑΠΟ ΣΕΡΡΑΣ, Η ΔΡΥΣΤΑ, μπροστά, ΤΟ ΠΡΟΑΥΛΙΟΝ, ΤΟΠΟΣ ΑΓΙΑΣΜΟΥ, ΤΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟΝ, ΤΟ ΓΕΦΗΡΙ, Ο ΚΗΠΟΣ, δεξιά, Ο ΔΡΟΜΟΣ ΔΙΑ ΤΑ ΣΕΡΡΑΣ, ΒΡΥΣΗ, ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΜΕ ΤΑ ΑΜΠΕΛΙΑ, ΑΛΟΝΙ, Η ΔΟΧΗ, ΤΑ ΑΜΠΕΛΙΑ, Η ΠΑΝΑΓΙΑ, Ο ΜΕΓΑΣ ΕΛΕΩΝΑΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΗΤΗΡΙΟΥ, ΤΟ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟΝ. Στην πρόσοψη της μονής αριστερά από τον μεγάλο πύργο, προβάλλει από την κεντρική είσοδο πομπή μοναχών προς τα αριστερά. Το τοπίο είναι κατάφυτο ενώ οι κορυφές του βουνού γυμνές. Στις ράχες διακρίνονται βοσκοί με τα γίδια τους, δίπλα στο αλώνι άλογα και ζευγολάτες με βόδια, πιο ψηλά ένας καβαλάρης και δύο μοναχοί κι ένας κηπουρός. Αριστερά δίπλα στο ποτάμι, υπάρχει το υδραγωγείο. Η παράσταση έχει χαραχτεί με ιδιαίτερη επιμέλεια. Στην επάνω ζώνη είναι έκδηλη η επίδραση της δυτικής τεχνοτροπίας, ειδικά στην απόδοση σκηνών του βίου του Προδρόμου. Η μονή Προδρόμου Σερρών ιδρύθηκε στα τέλη του 13ου αιώνα από τον επίσκοπο Ιωαννίκιο.