Κωδικός:Κ/14η ΕΒΑ/83/97
Θέση:Μουσείο Μονής Λειμώνος
Κατηγορία:Έργο Ζωγραφικό
Είδος:Εικόνα
Υποδιαίρεση:Εικόνα Φορητή
Χρονολόγηση:β' μισό 16ου αιώνα
Κατάσταση Διατήρησης:Ακέραιο
Υλικό:Ξύλο Αδιάγνωστο
Περιγραφή:Φορητή εικόνα. Αποτομή άγ. Ιωάννου Προδρόμου ΘΕΣΗ: Μουσείο Μ. Λειμώνος ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ: Καθολικό Μ. Λειμώνος ΥΛΗ - ΤΕΧΝΙΚΗ: Στοκαρισμένο ξύλο - Τέμπερα ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ: 26,8x22,2x2 εκ. ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ: Μεγάλη φθορά στο κέντρο. Η αποκολληθείσα ζωγραφική επιφάνεια κολλήθηκε πάνω σε ύφασμα. ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ: β' μισό 16ου αιώνα Η παράσταση περιορίζεται στα τρία απαραίτητα πρόσωπα: τον Ιωάννη, που γονατίζει με δεμένα χέρια μπροστά, τη Σαλώμη, που τείνει το πινάκιο, και το Ρωμαίο στρατιώτη που υψώνει το βαρύ ξίφος. Το βάθος απαρτίζεται από φυσικό τοπίο και την πυργοειδή οικία του Ηρώδη Αντύπα με τη φυλακή του Ιωάννη. Η σκηνή διαδραματίζεται στο ύπαιθρο παρά τις ευαγγελικές μαρτυρίες που την τοποθετούν στη φυλακή. (Ματθ. 14, 10, Μάρκ. 16, 28). Στο κέντρο της εικόνας παριστάνεται γονατισμένος ο Ιωάννης, με τα χέρια τεντωμένα μπροστά και δεμένα. Η μορφή είναι ασκητική. Φορεί βαθυκάστανο ιμάτιο, που φωτίζεται με κίτρινες σκιές, κάτω από το οποίο φαίνεται η άκρη από τη μηλωτή. Στα πόδια φορεί σανδάλια. Τα χέρια του είναι δεμένα με σχοινί. Στα γυμνά μέλη είναι καταφανής η ταλαιπωρία της άσκησης και της φυλακής. Στο ελάχιστα διατηρούμενο κεφάλι του φαίνεται η μακριά και πυκνή κόμη και το άτακτο γένι. Δίπλα, στο δεξί άκρο της εικόνας, εικονίζεται μισογονατισμένη η Σαλώμη. Είναι στραμμένη στα αριστερά, κυρτώνοντας λίγο τη ράχη και απλώνοντας τα χέρια με το πινάκιο κάτω από το κεφάλι του προφήτη. Μικρότερη και λεπτότερη από τις δύο άλλες μορφές, φορεί στέμμα διάλιθο και χιτώνα κόκκινο με χρυσά επιμάνικα. Αριστερά ο δήμιος στρατιώτης, όρθιος, με λυγισμένο το δεξί πόδι για καλύτερη στήριξη, για να καταφέρει αποτελεσματικότερο χτύπημα με το βαρύ και κοφτερό σπαθί του. Το αριστερό του χέρι, με το οποίο θα κρατούσε τη θήκη του σπαθιού, είναι κατεστραμμένο. Φορεί κόκκινα στρατιωτικά ενδύματα, κόκκινες αναξυρίδες και ποδόρτια, θώρακα μεταλλικό με ανάγλυφο διάκοσμο και χαρακτηριστικό στρατιωτικό καπέλο με γείσο. Κοντά μαλλιά και σγουρά γένια πλαισιώνουν το καλά διατηρούμενο κεφάλι. Πίσω τους προβάλλει ο διώροφος πύργος του Ηρώδη, με δύο μικρά τοξωτά παράθυρα πάνω και ένα μεγαλύτερο ορθογώνιο κάτω, που φράσσεται με κάγκελα. Στο πλάι, καθώς το κτίριο έχει αποδοθεί σε λοξή προοπτική, φαίνεται ένα τοξωτό παράθυρο πάνω και τοξωτή θύρα με σιδεριές στο θυρόφυλλο και κλειδαριά που δηλώνουν τη φυλακή του προφήτη. Τη σύνθεση συμπληρώνουν βράχια σχηματοποιημένα και κάποια ξερά χόρτα. Στο χρυσό βάθος μισοαπολεπισμένη υπάρχει η επιγραφή: Η ΑΠΟΤΟΜΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩ(ΑΝΝΟΥ) ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ. Εικονογραφικά η παράσταση ακολουθεί τον ολιγοπρόσωπο τύπο που αποκρυσταλλώθηκε στην Κρήτη και επεκτάθηκε και εκτός αυτής κατά τον 16ο αι. πριν την εμφάνιση του νέου τύπου που εισήγαγε ο Μιχαήλ Δαμασκηνός.