Κωδικός:Κ/ΚΣΤ ΕΠΚΑ/Α4/549
Θέση:Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά
Κατηγορία:Αγγείο
Είδος:Λήκυθος
Υποδιαίρεση:Λήκυθος Λευκή
Χρονολόγηση:5ος αιώνας π.Χ.
Κατάσταση Διατήρησης:Συγκολλημένο
Υλικό:Πηλός
Περιγραφή:Μεγάλη ολόκληρη λευκή λήκυθος από τη Σαλαμίνα. Έχουν συγκολληθεί η λαβή και η βάση. Έχει κυλινδρικό σώμα που στενεύει σε πόδιο προς τη βάση. Ο λαιμός είναι ψηλός κυλινδρικός και ενώνεται με το χωνοειδή ώμο σχηματίζοντας άρθρωση σε μορφή αβαθούς κοιλότητας. Το χείλος είναι ψηλό, κυπελλόσχημο, πλατύ και επίπεδο στην ανώτερη επιφάνειά του. Ενώνεται με το λαιμό μέσω μιας αβαθούς κοιλότητας. Μελανό, πυκνό και στιλπνό γάνωμα καλύπτει το κατώτερο τμήμα του αγγείου, όπου εμφανίζει στένωση, καθώς και την ανώτερη επιφάνεια της βάσης. Στο σημείο ένωσης της βάσης με το σώμα υπάρχουν δύο εγχάρακτοι δακτύλιοι. Άλλωστε, και η ανώτερη δισκοειδής επιφάνεια της βάσης χωρίζεται από το κυρίως σώμα της μέσω μιας αβαθούς κοιλότητας. Η κατώτερη επιφάνεια της βάσης είναι χωνοειδής και αναπτύσσεται σε τρία ομόκεντρα επίπεδα: τα δύο εξωτερικά κοίλα και το εσωτερικό κυρτό. Μελανό, επίσης, γάνωμα καλύπτει το λαιμό, τη λαβή και το χείλος εσωτερικά και εξωτερικά, όχι όμως στην ανώτερη επιφάνειά του. Μικρές αποκρούσεις χαρακτηρίζουν την επιφάνεια του γανώματος. Το κυρίως πεδίο του αγγείου είναι υπόλευκο, καλά στιλβωμένο. Στην οπίσθια όψη του αγγείου έχει απολεπισθεί το ανώτερο στρώμα του χρώματος και παραμένει το λευκό υπόστρωμα. Σε αυτή την όψη, άλλωστε, έχουν "εξασθενήσει" οι γραμμές που αποδίδουν το περίγραμμα μιας μορφής. Η παράσταση περικλείει τέσσερις μορφές και αναπαριστά τη διαδικασία θρήνου και τελευταίου αποχαιρετισμού μιας νεκρής. Οι μορφές αποδίδονται με περίγραμμα, με καστανέρυθρο χρώμα. Ολόβαφα είναι τα μαλλιά που σχηματίζονται από κυματιστές γραμμώσεις, υποδηλώνοντας τους βοστρύχους. Το καστανέρυθρο βάθος των μαλλιών διανθίζεται από μικρές κυματιστές γραμμώσεις μελανού χρώματος. Το μελανό χρώμα έχει χρησιμοποιηθεί, επίσης, σε ολόβαφες επιφάνειες για να δηλώσει συμπληρωματικά μαύρο ένδυμα, κατάλληλο για τη νεκρική περίσταση, καθώς και μαύρες ταινίες για το στολισμό του νεκροκρέβατου. Με μελανό χρώμα αποδίδονται, εξάλλου, και τα διακοσμητικά παραπληρώματα του αγγείου. Οι δύο γυναικείες μορφές, προς τα αριστερά της παράστασης, προχωρούν προς τα δεξιά σε στάση 3/4. Φορούν πέπλο. Μία από αυτές τον πλαισιώνει με ένα συμπληρωματικό μαύρο ένδυμα. Τείνουν και οι δύο τα χέρια σε στάση θρήνου και απόγνωσης- η μία εκτείνοντάς τα εκατέρωθεν του σώματος και η άλλη κρατώντας τα ψηλά στο κεφάλι (αυτή η μορφή έχει τα μαλλιά λυτά πάνω στους ώμους). Στο δεξιό πέρας της παράστασης υπάρχει ανδρική γενειοφόρος μορφή, που φορά μακρύ χιτώνα. Τα περιγράμματα του σώματος είναι εξασθενημένα. Αξιοσημείωτη είναι η προσπάθεια προοπτικής απόδοσης: σε πρώτο πλάνο αποδίδεται η πλάτη της μορφής, σε λοξή τοποθετηση, γεγονός που υποβάλλει τις απαιτούμενες συντμήσεις στο ανώτερο τμήμα του κορμού. Η μορφή φαίνεται ότι προχωρά προς το βάθος της παράστασης, όπου είναι τοποθετημένο το νεκροκρέβατο με τη νεκρή γυναικεία μορφή. Αυτή είναι τοποθετημένη προφίλ, έχει λυτά μαλλιά και ακουμπά το κεφάλι της σε μαξιλάρι. Κάθετα ως προς το σώμα της υπάρχουν τρεις μελανές ταινίες που διακοσμούν το νεκροσέντονο. Πίσω από το κεφάλι της, σε βαθύτερο-προοπτικό επίπεδο, υπάρχει ένας συνοπτικά αποδομένος ιωνικός κίονας, ο άβακας του οποίου φέρει επίσης μια μελανή ταινία. Η απόδοση των μορφών είναι λιτή και "ανάλαφρη". Αξιοσημείωτες είναι οι συντμήσεις των μελών και η προοπτική απόδοση που δηλώνεται με την εναλλαγή της στάσης από προφίλ σε 3/4 και την ανοιχτή κίνηση των μορφών. Η τραγικότητα της σκηνής δημιουργείται με την ένταση των κινήσεων παρά με την έκφραση του προσώπου που παραμένει γαλήνια και "απόμακρη". Η παράσταση επιστέφεται από λαβυρινθοειδή μαίανδρο μελανού χρώματος, ο οποίος ορίζεται από δύο ζεύγη φωτεινών καστανών παράλληλων γραμμών. Ο λαιμός διακοσμείται από ένα τριπλό σύστημα ανθεμίων: δύο λοξά τοποθετημένα και ένα ανάστροφα. Τα φύλλα, αρκετά εκφυλισμένα, έχουν αραιή διάταξη. Αποδίδονται, εναλλακτικά, με κόκκινο και μαύρο ή καστανό και μαύρο χρώμα. Οι πλοχμοί περικλείουν κάθε ανθέμιο (εκτός από το κεντρικό). Στη βάση του ανθεμίου υπάρχει ένα ζεύγος αντιθετικά τοποθετημένων σπειρών που εκτείνονται στο χώρο και δημιουργούν παραπληρωματικές σπείρες. Τμήμα από τα φύλλα των ανθεμίων έχει εξαλειφθεί. Πηλός λεπτόκοκκος καστανός έως πορτοκαλέρυθρος.